Analizy
RAPORT IAOM. Pijany poseł zasłania się immunitetem. Dlaczego nie zniesiono w Polsce tej instytucji? Jak wygląda ona w innych krajach?
Poseł Koalicji Obywatelskiej Franciszek Sterczewski został zatrzymany przez policję podczas jazdy rowerem. Według funkcjonariuszy czuć było od niego alkohol. Poseł odmówił jednak poddania się badaniu alkomatem, zasłaniając się immunitetem parlamentarnym. Eksperci Instytutu Audytu Obiektywizmu Medialnego przypominają, że jego polityczni koledzy jeszcze niedawno sami proponowali likwidację immunitetu posłów i senatorów. Analizują też, jak wyglądają immunitety w innych krajach. Zapraszamy do lektury kolejnego raportu IAOM.
Poseł Koalicji Obywatelskiej Franciszek Sterczewski został zatrzymany w nocy z poniedziałku na wtorek na jednej z ulic Poznania przez patrol policji - ustalił portal tvp.info. „Podejrzenie funkcjonariuszy wzbudziła jazda rowerem bez oświetlenia i całą szerokością pasa. Po wylegitymowaniu okazało się, że mają do czynienia z parlamentarzystą; czuć było też woń alkoholu. Polityk odmówił jednak badania alkomatem, zasłaniając się legitymacją poselską” - poinformował portal.
[TYLKO U NAS]
— tvp.info ???????? (@tvp_info) June 28, 2022
Poseł @f_sterczewski zatrzymany przez policję. Jechał rowerem pod wpływem alkoholu. Mamy nagranie‼️#wieszwięcejhttps://t.co/ktx7VtVN3Z
PO chciała likwidacji immunitetu
Politycy Koalicji Obywatelskiej korzystają z immunitetu. A zupełnie niedawno ich środowisko polityczne domagało się jego zniesienia. W 2007 r. posłowie PO złożyli nawet wniosek o zmianę Konstytucji RP i likwidację instytucji immunitetu. W uzasadnieniu do projektu zmian napisali: "Niestety w ostatnich latach immunitet jest coraz częściej nadużywany. Parlamentarzyści wykorzystują go, by uniknąć odpowiedzialności za przestępstwa pospolite, takie jak np. prowadzenie samochodu po pijanemu, czy zwykłe oszustwa. Zdarzały się też sytuacje, w których osoby podejrzane o łamanie praw uzyskiwały mandat parlamentarny dzięki partyjnym układom, a immunitet zapewniał im bezkarność."
Co mówi Konstytucja
Co na temat immunitetu poselskiego mówi Konstytucja Rzeczpospolitej? Oto treść stosownych zapisów:
Art. 105. [Immunitet poselski]
1.
Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu.
2.
Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu poseł nie może być pociągnięty bez zgody Sejmu do odpowiedzialności karnej.
3.
Postępowanie karne wszczęte wobec osoby przed dniem wyboru jej na posła ulega na żądanie Sejmu zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu. W takim przypadku ulega również zawieszeniu na ten czas bieg przedawnienia w postępowaniu karnym.
4.
Poseł może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej. W takim przypadku nie stosuje się przepisów ust. 2 i 3.
5.
Poseł nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
6.
Szczegółowe zasady pociągania posłów do odpowiedzialności karnej oraz tryb postępowania określa ustawa.
A jak wygląda immunitet w innych demokratycznych państwach. Po szczegóły sięgnęliśmy do opracowania „Instytucja immunitetu osobowego w wybranych krajach”, które przygotowało Biuro Analiz i Dokumentacji Kancelarii Senatu.
Francja
„Wyłączenie odpowiedzialności parlamentarzysty ogranicza się do spraw związanych z funkcją parlamentarną. Wykluczenia dotyczą zniewag, prowokacji lub gróźb kierowanych przeciw innym deputowanym, przewodniczącemu izby, ale także przeciwko Prezydentowi Republiki, Premierowi i członkom rządu.”
Niemcy
„Immunitet obejmuje prawie wszystkie przestępstwa i chroni posłów w przypadku postępowań karnych od aresztowania i od zatrzymywania w areszcie prewencyjnym, od wszczęcia postępowania sądowego przeciwko nim i od przeszukiwania ich domów. Wyłączenia: w sprawach karnych nie ma obowiązku uzyskania zgody Bundestagu na aresztowanie lub wszczęcie postępowania karnego wobec deputowanego, jeśli został on zatrzymany na gorącym uczynku lub w ciągu następnego dnia.”
Wielka Brytania
„Immunitet, z jakiego korzystają członkowie Izby Gmin i Izby Lordów, to swoboda wypowiedzi i działania w parlamencie. Obie Izby mają prawo m.in. do regulowania własnych spraw wewnętrznych, prawo do wszczynania dochodzenia i powoływania świadków, prawo do karania osób winnych naruszenia immunitetu lub obrazy parlamentu oraz prawo do publikowania wszelkiego rodzaju dokumentów bez obawy o to, że mogą stać się przedmiotem powództwa o zniesławienie. Parlamentarzysta, podobnie, jak każdy obywatel, odpowiada za wszelkie swoje działania poza parlamentem. Członkom parlamentu nie przysługuje więc ochrona w sprawach karnych, nie istnieje więc procedura uchylania immunitetu w sprawach dotyczących odpowiedzialności karnej.”
Włochy
„Immunitet włoskiego parlamentarzysty rozciąga się na wszelkie postępowania karne i cywilne, łącznie z tymi, które były wszczęte przed objęciem mandatu. Parlamentarzysta nie może być poddany rewizji osobistej czy domowej, nie może być aresztowany. Nie dotyczy to sytuacji ujęcia go na gorącym uczynku podczas popełniania przestępstwa.”
USA
„Ochrona jest udzielana członkowi Izby Reprezentantów wyłącznie w trakcie sesji, w drodze na posiedzenie i podczas powrotu z sesji Izby. Ponieważ nie obejmuje postępowania.”
Instytut Audytu Obiektywizmu Medialnego
czerwiec 2022
Artykuły powiązane