Wyniki badania w 2023 r.:

1. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat przyczyn powstawania przestępczości za wystarczający?

Tak – 38,7 proc.

Nie – 22,6 proc.

Nie mam zdania – 38,7 proc.

2. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat polskiego systemu prawnego i procesów legislacyjnych za satysfakcjonujący?

Tak – 35,5 proc.

Nie – 38,7 proc.

Nie mam zdania – 25,8 proc.

3. Czy uważa Pan/i że w Polsce poziom monitorowania przestrzeni publicznej w Polsce pod względem prawidłowości funkcjonowania organów państwa i innych uczestników życia publicznego jest wystarczający i gwarantujący ich właściwe działanie?

Tak – 38,7 proc.

Nie – 29,0 proc.

Nie mam zdania – 32,3 proc.

Dla porównania przypominamy również wyniki sond z dwóch poprzednich lat. Wówczas biorący udział w badaniu odpowiadali na trzy dokładnie te same pytania.

Wyniki badania w 2022 r.

Czytelnicy biorący udział w badaniu odpowiadali na trzy pytania. Oto one i wyniki, jakimi zakończono sondę:

1. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat przyczyn powstawania przestępczości za wystarczający?

Tak – 19,7 proc.

Nie – 62,6 proc.

Nie mam zdania – 17,7 proc.

2. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat polskiego systemu prawnego i procesów legislacyjnych za satysfakcjonujący?

Tak – 19,2 proc.

Nie – 59,1 proc.

Nie mam zdania – 21,7 proc.

3. Czy uważa Pan/i że w Polsce poziom monitorowania przestrzeni publicznej w Polsce pod względem prawidłowości funkcjonowania organów państwa i innych uczestników życia publicznego jest wystarczający i gwarantujący ich właściwe działanie?

Tak – 19,7 proc.

Nie – 47,5 proc.

Nie mam zdania – 32,8 proc.

Wyniki badania w 2021 r.

Oto one i wyniki, jakimi zakończono sondę:

1. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat przyczyn powstawania przestępczości za wystarczający?

Tak – 8,20 proc.

Nie – 77,05 proc.

Nie mam zdania – 14,75 proc.

2. Czy uważa Pan/i swój stan wiedzy na temat polskiego systemu prawnego i procesów legislacyjnych za satysfakcjonujący?

Tak – 6,56 proc.

Nie – 67,20 proc.

Nie mam zdania – 26,23 proc.

3. Czy uważa Pan/i że w Polsce poziom monitorowania przestrzeni publicznej w Polsce pod względem prawidłowości funkcjonowania organów państwa i innych uczestników życia publicznego jest wystarczający i gwarantujący ich właściwe działanie?

Tak – 9,84 proc.

Nie – 72,10 proc.

Nie mam zdania – 18,03 proc.

Wnioski

Wprawdzie wyniki ankiety wskazują na wciąż dość niski poziom wiedzy prawnej Polaków, trudno jednak nie zauważyć znaczącego wzrostu pozytywnych odpowiedzi na wszystkie trzy pytania. Największy wzrost zanotowano tym razem w przypadku odpowiedzi na pytanie o stan wiedzy na temat przyczyn powstawania przestępczości oraz poziom monitorowania przestrzeni publicznej w Polsce pod względem prawidłowości funkcjonowania organów państwa i innych uczestników życia publicznego. W obydwu przypadkach odsetek odpowiedzi pozytywnych wzrósł w ciągu roku niemal dwukrotnie. Nieco mniejszy przyrost odnotowano w przypadku odpowiedzi na pytanie o stan wiedzy na temat polskiego systemu prawnego i procesów legislacyjnych za satysfakcjonujący

Warto zauważyć, że w przypadku wszystkich trzech pytań mamy do czynienia ze stopniowym wzrostem odsetka pozytywnych odpowiedzi już drugi rok z rzędu. Badanie z 2021 r. wskazywało wręcz na śladowy stan świadomości prawnej ankietowanych.

Mimo poprawiających się wskaźników we wszystkich trzech badanych kategoriach, po raz kolejny należy podkreślić potrzebę kolejnych działań, które będą miały na celu wzmocnienie kontroli nad uczestnikami życia publicznego oraz stanem świadomości prawnej Polaków.

Propozycje działań

Tak jak w poprzednich latach, czytelnicy biorący udział w ankiecie mogli też w swobodny sposób odpowiedzieć na dodatkowe pytanie:

„Co według Ciebie można zrobić, by poprawić stan świadomości prawnej Polaków?”

Oto wybrane odpowiedzi:

• Edukować ludzi

• Informować

• Szkolić ludzi

• Jak najwięcej bezpłatnych porad

• Prostsze prawo

• Mniej chaosu prawnego

• Poważna dyskusja publiczna o polskim prawie; jednoznaczne przepisy, by nie było gorszących sporów o prawo

Podsumowanie

Po raz kolejny należy docenić stopniową poprawę stanu świadomości prawnej Polaków. Z pewnością wpłynęły na to wydarzenia, jakie miały w tym czasie miejsce w polskim życiu publicznym. Wybory parlamentarne przyniosły rekordową w historii wolnej Polski frekwencję, co z pewnością świadczy także o wzroście świadomości prawnej Polaków. O tym, że swoimi decyzjami są w stanie wpłynąć na kształt polskiego prawa i poziom debaty publicznej w kraju. Warto też zauważyć, że kampanii wyborczej towarzyszyło wiele głośnych dyskusji o poziomie prawa stanowionego w Polsce. Także po zmianie władzy, w grudniu 2023 r., polską debatę publiczną zdominowała dyskusja o przepisach prawnych. Tak było choćby w przypadku zmian w TVP czy Krajowej Radzie Sądownictwa.

Te wszystkie wydarzenia z pewnością zwiększyły poziom zainteresowania Polaków polskim prawem i jego stosowaniem. Nie można jednak zapominać o ważnej roli działań edukacyjnych i informacyjnych. Takich jak funkcjonowanie portalu PoznajFakty.pl i innych tego typu przedsięwzięć, które przybliżają Polakom prawo, przebieg procesów legislacyjnych, udzielają bezpłatnych porad prawnych czy monitorują działania instytucji publicznych. Dlatego portal PoznajFakty.pl wraz z Instytutem Audytu Obiektywizmu Medialnego będą intensyfikować działania w tej sprawie. W ramach projektu nadal będą prowadzone kolejne badania, które wskażą, czy ten oraz inne projekty nadal wzmacniają świadomość prawną Polaków. Porównanie wyników kolejnych badań pozwoli więc ocenić rezultaty działania projektu.

Instytut Audytu Obiektywizmu Medialnego

grudzień 2023